Fizykoterapia to rodzaj rehabilitacji medycznej, typ fizjoterapii. Podczas fizykoterapii wykorzystuje się w celach leczniczych zjawiska fizyczne takie jak prąd elektryczny, światło, magnetyzm, ultradźwięki oraz niską temperaturę i oddziałuje za ich pomocą na zmienione chorobowe miejsca. Celem fizykoterapii jest usprawnienie mięśni po urazach, na przykład złamaniach oraz uśmierzenie bólu, a co za tym idzie poprawa komfortu życia w przewlekłych schorzeniach.
Na czym polega fizykoterapia?
W fizykoterapii wykorzystuje się takie zjawiska fizyczne jak światło, prąd, ultradźwięki, pole magnetyczne. Oddziałuje się za ich pomocą na ludzki organizm, który reaguje na te bodźce w określony sposób, na przykład przyspieszając procesy regeneracji. Fizykoterapia stymuluje układ odpornościowy i pobudza organizm do walki z różnymi stanami chorobowymi, na przykład obrzękami, stanami zapalnymi o różnym podłożu (przede wszystkim za pomocą fizykoterapii leczy się jednak stany zapalne spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi w kręgosłupie) i wysiękami po urazach. Fizykoterapia pobudza procesy odnowy tkanek i gojenia, dlatego często wykorzystywana jest jako leczenie pomocnicze w różnorakich urazach, w tym po urazach związanych z uprawianiem sportu
Rodzaje fizykoterapii
Podczas fizykoterapii wykorzystuje się następujące zjawiska fizyczne:
Promieniowanie laserowe. Fizykoterapia przy użyciu promieniowania laserowego zlecana jest pacjentom przede wszystkim w celu łagodzenia dolegliwości bólowych spowodowanych urazami (złamania, skręcenia, stłuczenia tkanki łącznej i urazy torebek stawowych). Naświetlanie laserem dobrze wpływa również na łagodzenie bólów reumatoidalnych, bólu związanego z patologicznymi zmianami w kręgosłupie, przy przeciążeniu stawów oraz do leczenia nerwobóli. Laser wykazuje także działanie przeciwzapalne i stymulujące proces tworzenia się nowych tkanek, dlatego wykorzystuje się go w przypadkach trudno gojących się ran oraz długo niezrastających się kości. Podczas fizykoterapii z użyciem lasera pacjent dostaje specjalne okulary chroniące wzrok, a wiązka promieni laserowych kierowana jest na bolące lub chore miejsce. Naświetlanie laserem trwa około 10 minut, podczas których należy siedzieć bądź leżeć nieruchomo.
Pole magnetyczne. Fizykoterapia przy użyciu zjawiska pola magnetycznego ma efekt terapeutyczny w przypadku dolegliwości bólowych i stanów zapalnych rozmaitego pochodzenia. Pole magnetyczne jest stosowane na przykład w terapii zapalenia narządów jamy brzusznej, w dolegliwościach związanych ze zmianami reumatoidalnymi oraz po urazach. Fizykoterapii z zastosowaniem pola magnetycznego pobudza pracę układu odpornościowego, łagodzi ból i stany zapalne oraz poprawia przepływ krwi, stymulując procesy tworzenia się nowych komórek i tkanek.
Prąd. W fizykoterapii wykorzystywane jest również zjawisko prądu elektrycznego. Zabiegi fizykoterapii z zastosowaniem prądu (zmiennego lub stałego) zalecane są do łagodzenia bólu, w dolegliwościach reumatycznych, przy urazach kończyn i w terapii stanów zapalnych skóry. Fizykoterapię prądem stosuje się również w celu leczenia stanów zwyrodnieniowych kości i stawów. Fizykoterapia prądem może polegać na galwanizacji, czyli pobudzaniu danego obszaru ciała do pracy za pomocą prądu o zmiennym natężeniu lub jonoferazie, czyli wprowadzaniu do chorego lub uszkodzonego miejsca lekarstwa za pomocą prądu o stałym natężeniu. Jonoferaza stosowana jest do zmiękczania blizn i leczenia stanów zapalnych. Fizykoterapię prądem stosuje się również jako elektrostymulację mięśni, na przykład przy zanikach i niedowładach mięśniowych oraz w celu poprawy ukrwienia danej partii ciała.
Ultradźwięki. Tego rodzaju fizykoterapia działa przeciwzapalne i przeciwbólowe. Stosuje się ją w stanach zapalnych mięśni i stawów oraz do łagodzenia dolegliwości spowodowanych chorobami zwyrodnieniowymi i reumatycznymi.
Terapia zimnem (krioterapia). W tego rodzaju fizykoterapii wykorzystuje się niską temperaturę (poniżej 0 stopni Celsjusza; w krioterapii stosuje się temperaturę rzędu nawet -176 stopni Celsjusza). Niska temperatura powoduje skurcz naczyń krwionośnych oraz spowolnienie przepływu krwi. Fizykoterapię z użyciem niskich temperatur stosuje się najczęściej w celu łagodzenia bólu, przy urazach i chorobach zwyrodnieniowych oraz jako element profilaktyki osteoporozy. Zabieg polega na schładzaniu zmienionego chorobowo miejsca za pomocą ciekłego azotu lub ciekłego chlorku etylu.